Các hoạt động, chương trình hỗ trợ đổi mới sáng tạo tại Việt Nam
Thực tế những năm qua đã minh chứng hoạt động đổi mới sáng tạo có vai trò động lực quan trọng đối với tăng năng suất, hiệu quả, tăng trưởng và năng lực cạnh tranh quốc gia trong dài hạn. Đặc biệt, việc đối mặt với những thách thức từ đại dịch Covid-19 đặt ra yêu cầu cho nước ta cần thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế Việt Nam, qua đó góp phần hiện thực hóa chủ trương tái cơ cấu, đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng ổn định, bền vững hơn.
Trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến việc phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo. Việc dành nguồn lực đầu tư đã tạo ra nhiều thay đổi về nền tảng cho nghiên cứu khoa học như cơ sở hạ tầng cho nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ; từ đó đã có được những đề tài khoa học và sản phẩm công nghệ có giá trị, phục vụ sự nghiệp phát triển KT-XH.
Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách để hỗ trợ DN đổi mới sáng tạo, giảm dần sự phụ thuộc tăng trưởng kinh tế vào khai thác tài nguyên, xuất khẩu thô, lao động giá rẻ, từng bước chuyển sang dựa vào ứng dụng mạnh mẽ khoa học, công nghệ, biến đổi mới sáng tạo thành tài nguyên vô tận cho tăng trưởng bền vững.
Theo thống kê của Bộ KH&CN (2021), Việt Nam hiện có hơn 1.400 tổ chức có năng lực hỗ trợ khởi nghiệp, trong đó có 196 khu làm việc chung, 69 vườn ươm DN và 28 tổ chức thúc đẩy kinh doanh được thành lập.
Số lượng Quỹ Đầu tư mạo hiểm coi Việt Nam là thị trường mục tiêu có 108 Quỹ đang hoạt động tại Việt Nam, trong đó có 23 Quỹ có pháp nhân Việt Nam, 23 Quỹ thuần Việt. Những con số này liên tục tăng trong những năm qua, thể hiện sự tham gia tích cực của cộng đồng vào sự phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Một số hoạt động đổi mới sáng tạo tiêu biểu hiện nay:
1. TECHFEST
Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Quốc gia Techfest Vietnam là sự kiện thường niên do Bộ Khoa và Công nghệ chủ trì, tạo cơ hội để các doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận khách hàng tiềm năng, nhà đầu tư, chuyên gia, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp trong nước và quốc tế.
Cùng với sự trưởng thành của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST), TECHFEST VIETNAM cũng đã có quá trình gần 6 năm xây dựng và phát triển với sự chung tay nỗ lực của những cá nhân với lòng nhiệt thành, đóng góp cho lợi ích của cộng đồng. TECHFEST VIETNAM là dịp để tổng kết và chuyển tải các thông điệp từ Chính phủ đến hệ sinh thái.
Tính từ năm 2015 đến nay, chương trình đã thu hút tổng cộng hơn 20000 người tham dự, 2600 doanh nghiệp khởi nghiệp, và 1000 lượt khách đầu tư trong nước và quốc tế.
Cổng thông tin: https://techfest.vn/
2. Giải thưởng I-Star
I-Star là giải thưởng về đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp thường niên do UBND Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì. Đây là hoạt động góp phần tích cực làm nên một hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo bền vững, mang lại hiệu quả thiết thực, xây dựng và lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, góp phần tạo ra những đột phá mới cho sự phát triển của Thành phố. Giải thưởng được tổ chức bởi sự phối hợp của các Sở, ngành.
Đến nay, I-Star đã bước sang mùa giải thứ 5 và tiếp tục nhận được nhiều sự quan tâm đánh giá, bình chọn từ cộng đồng để từng bước thật sự trở thành “Giải thưởng của cộng đồng”, thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong cộng đồng.
Cổng thông tin: http://doimoisangtao.vn
3. Chương trình Vườn Ươm Sáng tạo KHCN trẻ
Chương trình Vườn ươm sáng tạo KHCN trẻ TPHCM được triển khai từ năm 1996, dành cho các nhà khoa học, sinh viên dưới 35 tuổi nhằm mục đích khuyến khích, phát huy sức sáng tạo của tuổi trẻ trong nghiên cứu khoa học.
Trong 25 năm, chương trình Vườn ươm sáng tạo KHCN trẻ TPHCM đã triển khai hơn 400 đề tài nghiên cứu, với tổng kinh phí gần 30 tỷ đồng. Trong đó, nhiều đề tài được ứng dụng vào thực tiễn và được công bố trên nhiều tạp chí khoa học quốc tế uy tín.
Cổng thông tin: https://khoahoctre.com.vn
4. Giải thưởng Tạ Quang Bửu
Giải thưởng Tạ Quang Bửu là Giải thưởng thường niên của Bộ Khoa học và Công nghệ nhằm khích lệ và tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật.
Giải thưởng được trao cho tác giả của các công trình khoa học xuất sắc được thực hiện tại Việt Nam và công bố trên tạp chí khoa học quốc tế uy tín. Giải thưởng góp phần thúc đẩy nghiên cứu khoa học cơ bản nói riêng và khoa học công nghệ Việt Nam nói chung tiếp cận trình độ quốc tế, tạo tiền đề cho khoa học và công nghệ của đất nước hội nhập và phát triển.
Quy chế Giải thưởng được ban hành theo Thông tư số 01/2015/TT-BKHCN ngày 12/01/2015 của Bộ Khoa học và Công nghệ. Theo đó, Giải thưởng được xét tặng cho các nhà khoa học thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, bao gồm Khoa học tự nhiên (Toán học, Khoa học máy tính và thông tin; Vật lý, Hóa học, Khoa học trái đất và môi trường, Sinh học, Khoa học tự nhiên khác), Khoa học kỹ thuật và công nghệ, Khoa học y dược và Khoa học nông nghiệp. Cơ cấu Giải thưởng bao gồm không quá ba Giải thưởng chính và một Giải thưởng cho nhà khoa học trẻ (dưới 35 tuổi) là tác giả của công trình khoa học xuất sắc.
Hằng năm, các nhà khoa học với các công trình khoa học xuất sắc được tổ chức, cá nhân đề cử, hoặc tự đăng ký ứng cử, xét tặng Giải thưởng. Các hồ sơ được đánh giá thông qua Hội đồng khoa học chuyên ngành của Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia và Hội đồng Giải thưởng (bao gồm Chủ tịch các Hội đồng khoa học chuyên ngành và các nhà khoa học có uy tín quốc tế như: GS.TS. Pierre Darriulat, GS.TS. Ngô Bảo Châu, GS.TS. Trịnh Xuân Thuận, GS.TS. Vũ Hà Văn, PGS.TS. Đoàn An Hải, GS.TS. Nguyễn Thục Quyên, GS.TS. Đàm Thanh Sơn). Hội đồng Giải thưởng xem xét, đề xuất công trình đoạt Giải thưởng trên cơ sở đánh giá của các Hội đồng khoa học chuyên ngành và chuyên gia phản biện quốc tế.
Cổng thông tin: https://taquangbuuprize.nafosted.gov.vn
5. Giải thưởng sáng tạo KHCN Việt Nam VIFOTEC
Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam là giải thưởng nhằm tôn vinh các nhà khoa học công nghệ có những công trình có giá trị khoa học, kinh tế – xã hội. Đồng thời khuyến khích các nhà khoa học công nghệ đi sâu nghiên cứu, áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ hiện đại thích hợp với hoàn cảnh Việt Nam ứng dụng vào sản xuất và đời sống. Các công trình đoạt giải trong những năm qua đã và đang áp dụng có hiệu quả tại Việt Nam, góp phần thúc đẩy sản xuất của doanh nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm, thay thế nhập khẩu.
Trải qua 25 năm xây dựng và phát triển, Giải thưởng Vifotec đã có gần 2.400 công trình tham gia, 775 công trình đạt giải. Các công trình đã được ứng dụng vào thực tiễn, các công trình tham gia đều nằm trong các lĩnh vực ưu tiên của Nhà nước và có ý nghĩa thiết thực trong đời sống sản xuất và tạo ra thị trường công nghệ phục vụ đời sống, an ninh, quốc phòng.
Cổng thông tin: http://www.vifotec.com.vn
TT. SHTT&GCN ĐHQG-HCM (tổng hợp)